Bón phân gì cho đất chua? Giải pháp cải thiện đất hiệu quả và bền vững

Đất chua là hiện tượng phổ biến ở nhiều vùng canh tác lâu năm, đặc biệt là những nơi sử dụng nhiều phân hóa học hoặc có mưa nhiều. Khi độ pH đất thấp (dưới 5.5), cây trồng dễ bị vàng lá, còi cọc, rễ yếu, năng suất thấp, thậm chí chết dần. Vậy bón phân gì cho đất chua để cải tạo đất, giúp cây phát triển khỏe mạnh?

1. Dấu hiệu nhận biết đất chua

Đất có pH dưới 5.5 (có thể kiểm tra bằng giấy quỳ hoặc máy đo pH).
Cây trồng bị vàng lá, chậm lớn, dễ mắc bệnh.
Đất cứng, bí rễ, không tơi xốp.
Xuất hiện nhiều cỏ dại chịu chua như: cỏ lá gừng, cỏ trinh nữ…

2. Nguyên nhân gây chua đất

Bón nhiều phân đạm (ure) hoặc phân hóa học đơn lẻ trong thời gian dài.
Mưa lớn, rửa trôi các chất kiềm, trung vi lượng (Ca, Mg, K…).
Tích tụ hữu cơ không phân giải hết gây axit hóa.
Tưới nước nhiễm phèn hoặc canh tác liên tục không bồi dưỡng đất.

3. Bón phân gì cho đất chua? – Các giải pháp hiệu quả

1. Bón vôi nông nghiệp – Biện pháp quan trọng nhất

Công dụng: Trung hòa độ chua, nâng pH đất, cung cấp thêm Canxi (Ca) và Magie (Mg).
Loại vôi nên dùng:
- Vôi nung (CaO) – hiệu lực nhanh, dùng khi đất chua nặng.
- Vôi dolomite (CaMg(CO₃)₂) – thích hợp cho đất chua thiếu cả Ca và Mg.
Liều lượng (tùy mức độ chua và loại đất):
- Nhẹ: 500–1.000 kg/ha
- Nặng: 1.500–2.500 kg/ha
Thời điểm bón:
- Cuối mùa mưa – đầu mùa khô hoặc trước khi trồng mới.
- Không bón cùng lúc với phân hữu cơ hoặc phân hóa học — nên cách nhau ít nhất 15–20 ngày.

2. Bón phân hữu cơ hoai mục

Giúp cải tạo cấu trúc đất, cung cấp mùn và tăng khả năng đệm pH.
Hữu ích trong việc nuôi dưỡng vi sinh vật đất có lợi.
Nên kết hợp với nấm Trichoderma để tăng hiệu quả cải tạo.

3. Bổ sung phân trung – vi lượng

Đất chua thường thiếu Canxi (Ca), Magie (Mg), Bo (B), Kẽm (Zn).
Có thể dùng:
- Phân trung lượng (Ca-Mg-S).
- Phân vi lượng tổng hợp dạng bón gốc hoặc bón lá.

4. Dùng phân sinh học cải tạo đất

Chế phẩm EM, Trichoderma, vi sinh phân giải hữu cơ giúp:
- Hạn chế mầm bệnh.
- Tăng tốc độ phân hủy chất hữu cơ.
- Giảm tích tụ axit hữu cơ gây chua đất.

4. Những loại phân cần hạn chế trên đất chua

Phân đạm urê: Dễ làm đất chua hơn nếu bón nhiều, không cân đối.
Amon sunphat (SA): Làm tăng độ chua nếu dùng lâu dài.
Phân đơn không cân đối N – P – K.

Nên thay thế bằng phân tổng hợp NPK cân đối (như 16-16-8, 20-20-15) và bón kết hợp với vôi hoặc phân hữu cơ.

5. Lưu ý khi cải tạo đất chua

Không bón vôi cùng lúc với phân hóa học hoặc hữu cơ → giảm hiệu lực, gây phản ứng hóa học.
Cải tạo đất chua cần lộ trình dài hạn, không nên làm ồ ạt trong 1 vụ.
Theo dõi pH đất định kỳ 6–12 tháng/lần để điều chỉnh kịp thời.

6. Kết luận

Bón phân gì cho đất chua? – Câu trả lời là: Vôi + hữu cơ + phân vi sinh + phân trung vi lượng là giải pháp bền vững nhất. Bên cạnh đó, hạn chế lạm dụng phân hóa học và duy trì độ tơi xốp sẽ giúp phục hồi đất, tăng năng suất và giảm sâu bệnh lâu dài.

📞 Liên hệ tư vấn kỹ thuật – đặt hàng:
👉 Facebook: Phân bón Huy Chính
👉 Website : https://phanbonhc.com.vn/